Bijzondere natuur in Vessem
Op dit moment wordt er een rondwandeling om Vessem ontwikkeld, die langs de belangrijkste natuurelementen van Vessem leidt. Deze bijzondere en vaak eeuwenoude natuur en hun hystorische achtergrond wordten hieronder beschreven:
- Leeuwerikhoeve.
Binnen het grondgebied van Vessem bevind zich een oud akkercomplex wat waarschijnlijk al uit de middeleeuwen stamt. (1500) Het complex was een enclave in het heide gebied tussen Vessem en Wintelre. In 1832 het begin van het kadaster waren er eigenaren. Op verschillende oude topografische kaarten kan men het gebied duidelijk herkennen. Rond 1920 zijn de dennenbossen aangeplant door de Heidemij. In het huidige bos gebied valt dan ook op dat hier deze beplanting niet heeft plaatsgevonden en men ziet er nog de oude eiken wallen en andere loofbomen. - Maaskant:
Dit is leefgebied voor steenuil deze woont in oude boerderijen en oude fruitbomen en achterstehoef richting halfmeel is leefgebied voor Roofvogel en zangvogels. Met variaties van beukenbomen zoals zomer en wintereiken, en Amerikaanse eiken lariksen, ruwe berk, tamme kastanje en dennen en struiken zoals inlandse vogelkers en lijsterbes, vlierbes. Planten zoals Duizendblad, bochtige smele, pijpenstrootje, schapenzuring, fluitenkruid, havikskruid, echte koekoeksbloemen, look-zonder-look, grote wederik. Paddenstoelen zoals vliegenzwam, grote parasolzwam, braakrussula, geschubde inktzwam, gewone zwavelkop, eekhoorntjesbrood, berkenzwam, parelstuifzwam. Dieren o.a. egel, bosspitsmuis, mol, bosmuis,vos. Reeën. - Maaskant 5
Aan de Maaskant werd in 1991 een boerderij herontdekt waarvan de ouderdom verrassent was. De Heemkundevereniging “De Hooge Dorpen” was gevraagd om die panden welke op de gemeentelijke monumentenlijst zouden komen te staan te bezien en eventueel wat extra informatie aan te reiken. Tijdens dit onderzoek ontdekte zij het interieur van deze oude boerderij welke al bijna een eeuw als stal had dienst gedaan. Door diverse instanties werd er daarna onderzoek gedaan en is het pand volledig gerestaureerd in zijn oorspronkelijke staat en word intussen aangemerkt als de oudste boerderij in Noord Brabant. Wat er eens uitzag als een langgevel boerderij uit circa 1700 is nu een Halleboerderij uit 1500. Het unieke van deze boerderij is wel dat de gebinten en sporen in al die eeuwen nog steeds op hun oorspronkelijke plaats staan. Het jaarboek 1998 van Historisch Boerderij onderzoek SHBO. Is volledig gewijd aan deze boerderij en zijn historie. - Geologisch monument.
Op het terrein van de voormalige stortplaats van de gemeente Vessem werd in de jaren 70 van de vorige eeuw in de groeve welke was gegraven een geologisch tijdsbeeld bloot gelegd welke zijn oorsprong had in de zogenaamde ijstijden. - Hazeloop/ Vennen.
De Hazeloop is een natuurlijk beekje wat ontspringt op de Maaskant en welke via het Rietven loopt naar de Kleine Beerze. In de 19de eeuw werd door dit loopje het water afgevoerd welke overliep vanuit de diverse vennen in deze Loop .( Loop is een kempisch woord voor sloot) Van de vennen welke er vroeger op het heidegebied lagen zijn nu alleen het Groot en Klein Meer nog aanwezig. - De Oude oliemolen.
In 1893 werd de huidige Jacobusmolen aan de Wilhelminalaan gebouwd door Jacobus Peeters. Deze molen is gebouwd nadat de oude molen welke langs de weg naar Wintelre stond is afgebrand. Ook deze molen werd toen ook al geëxploiteerd door de fam. Peeters, en was een olie en graan molen. - Kleine Beerze
Langs de Kleine Beerze dit leefgebied voor Waterplanten zoals, moeraswalstro, valeriaan, gewone berenklauw, kalejonker , echte koekoeksbloem, bosbies, riet gele waterkers, kattestaart, moerasspirea, moerasandoorn, grote valeriaan, tandzaad, pijlkruid, grote waterweegbree, kleine egelskop, waterviolier, waterranonkel, fonteinkruid en drijvende waterweegbree. Vogels o.a. Dodaars, blauw reiger scholekster, torenvalk, wulp, witte kwikstraat, klein karekiet, straatmees, vink, geelgors. Planten: hop, heermoes, melganszvoet, varkensgras, wolfpoot, gewoon duizenblad gewone engelwortel, peen, jacobskruiskruid, gewone melkdistel, sint janskruid, middelste teunisbloem, gewone reigersbek, gewone vingerhoedskruid, smeerwortel, slangekruid, koninginnekruid, pinksterbloem, bitterzoet,Wilde kamperfoelie, vlasbekje. Anfibieen: Padden, bruine kikker, groene kikker. Vlinders : oranjetipje, koolwitje, kleine aardhommel, lieveheersbeestje, landkaartje, distelvlinder, dagpauwoog, atalanta. Dieren: Reeen schotse Hooglanders, hazen konijnen, veldmuis. Bomen: ratelpopulier, zwarte els, ruw berk, tamme kastanje, lijsterbes, gewone esdoorn, - Bijltjes Hoogeloon.
Bij de herinrichting van het beekdal van de Kleine Beerze tussen Vessem en Hoogeloon is door archeologisch onderzoek ter plaatse een grandioze vondst gedaan. In de bedding van de oude rivierloop is hier een Bronstijd arsenaal gevonden van 10 bronzen bijltjes. Op de plek is nu een monument geplaatst welke symbolisch laat zien wat hier is gevonden. - De Kabouterberg.
In Hoogeloon op het Valensplein staat het monument van koning Kyrië. Dit monument verwijst naar de kabouterkoning welke zou zijn begraven in de zogenaamde kabouterberg. Langs de Kleine Beerze is een grafmonument opgegraven welke stamt uit de romeinse tijd. Waarschijnlijk lag hier de bewoner van het Romeinse Villa Complex welke in Hoogeloon aan de andere zijde van het Koebosch is opgegraven. - Grutakkers
De grutakkers verwijst naar een toponiem ter plaatse. Grut betekent groot dus groot akkercomplex. In de grutakkers lagen in de 19e eeuw bijna alle bewoners van het kerkdorp Vesssem met een of meerdere akkers. Het is dan ook een hoger gelegen terrein dan het erlangs liggende beekdal. De kaart 1832 van het kadaster laat dit duidelijk zien. Het overgrote gedeelte van het grondgebied van Vessem was heide. Langs de Beerze op de lager gelegen gronden was overal weiland en op de Grutakker dus de akkers. - Bolle akkers.
Bolle akkers is geen historische aanduiding. Maar wel iets wat je in het veld kunt herkennen. Een bol aanzicht van een akker stamt wel uit de historie het had namelijk te maken met de manier hoe het land werd bewerkt. Men kende toen alleen nog maar een eenscharige ploeg, welke door een paard of rund werd getrokken. Door de eeuwen lange bemesting welke onder werd gewerkt en het rondploegen werden de akkers bol van vorm. Men kan aan deze bolvorm wel het oude karakter van de akker zien. - De Lantie en Landschotse heide
Dit is een overgangsgebied van intensieve veehouder naar klein schalig landschap met bossen . Vogels: kraaien, roek, kauw, ekster, houtduiven, ransuil, turkse tortel, bosuil, goudhaantje, buizerd, torenvalk , weidevogels kieviet, scholekster, wulp, zangvogels vink, mezen, graspieper, veldleeuwerik. Grote bonte specht, groene specht, fazant, patrijs gele kwikstaartzanglijster. Dieren : reeën, hazen, konijnen, veldmuizen , mollen , eekhoorn en hagedissen. Planten vlierbes, lijsterbes, inlandse vogelkers, klaproos, struikhei, vogelwikke, bitterzoet, hondsdraf, paarse dovennetel, wilgenroosje, harig wilgenroosje, gewone ereprijs, kruipend zenegroen, stinkend gouwe, speenkruid, sint janskruid grote wederik, gewone paardebloem, klein hoefblad,gewone rolklaver, vlasbekje, hengel, wilde kamperfoelie, gewoon herdertasje, zevenblad, fluitenkruid, schijfkamille, weegbree, zuring. Anfibieen: Padden, groene kikker en bruine kikker heide kikker
bron: Martien van Aaken, IVN en Kees Huijbers, Heemkunde Vereniging, Vessem